یادگیری مهارتهای مقابله‌ای و توسعه‌ی خوش‌بینی و تفکر مثبت
قادریم اتفاقات خوب و بدی که برایمان رخ داده به یاد آوریم و پیش‌بینی کنیم چه اتفاقات خوب و بدی ممکن است در آینده برایمان رخ دهد. افرادی که به بهترین نحو از ذهن و مهارتهای زبانی خود استفاده می‌کنند قادرند برای فهم و تشریح دلایل وقایع خوب و بد تلاش نمایند.
مردم از دوران باستان تشخیص داده‌اند که روح امید بخش به آنان کمک می‌کند تا سختی‌ها، بیماری‌ها، شکست‌ها و آلام را تحمل نمایند. این یک امر عاقلانه و مقبول محسوب می‌شود. امروزه می‌دانیم احساسات مثبت و گروه‌های حامی، فعالیت‌های سیستم ایمنی را افزایش می‌دهند و موجب ارتقاء سطح بهبودی فرد می‌گردند. روح امیدبخش می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
انسانها به آرامی آموختند که انتظارات شخصی آنها، اعم از خوش‌بینانه یا بدبینانه می‌تواند بر اتفاقات زندگی تأثیرگذار باشد. اگر شما انتظار نتیجه‌ی خوب داشته باشید، ذهن شما در مسیری حرکت می‌کند که فرصت‌های زودگذر و حوادث کوچک به نتایج خوب منجر شود. اگر انتظار نتایج بدی داشته باشید ذهن شما در مسیری حرکت می‌کند که به نتیجه‌ی پیش‌بینی شده برسید. خوش‌اقبالی و بداقبالی تحت تأثیر انتظارات فرد قرار دارد.
امید واقعی یعنی روشن‌بینی و بصیرت. در این حالت به تمام مشکلات و دشواری‌‌های پیش‌رو و راه‌های از میان برداشتن آنان توجه می‌شود. در چنین حالتی یک مسیر واقعی برای آینده‌ی بهتر به وجود خواهد آمد.
خوش‌بینی تقویت کننده‌ی تابآوری
واژه‌های امیدوار یا خوش‌بین به خودی خود اهمیت چندانی ندارد، بلکه مهم درک این موضوع است: «آیا میان انتظارات و افعال شما از یک سو و کیفیت مطلوب زندگی شما از سوی دیگر رابطه وجود دارد؟»
می‌توان به جای تفسیر وقایع به گونه‌ای که افراد احساس درماندگی نمایند، از تفسیر دیگری استفاده نمود، تفسیری که به وسیله‌ی آن افراد توانمند شوند و تابآوری خود را در زمان‌های مصیبت‌بار و گرفتاری‌ها تقویت نمایند.
زمانی که آینده خوب به نظر می‌رسد، یک فرد خوش‌بین همانند اغلب افراد عمل می‌نماید. زمانی هم که اوضاع نامساعد است، یک فرد بدبین همانند سایر افراد است. باید بدانیم که برخی افراد کلاً به زندگی خوش‌بین هستند و برخی دیگر صرفاً در موقعیت‌های خاصی احساس خوش‌بینی می‌کنند.
انسانها دارای نگرش هستند
نگرش منجر به ایجاد واکنش‌های ثابت می‌شود. نگرش شکلی از تعصب و پیش‌داوری است که می‌تواند مثبت یا منفی باشد. تحقیقات مربوط به نگرش نشان می‌دهد که نگرش‌ها به طور عمیقی درون هویت فرد نفوذ می‌کنند. افراد خوش‌بین و افراد بدبین امروزه به عنوان افراد دارای نگرش خوش‌بینانه یا بدبینانه توصیف می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد نگرش ذاتی نیست، بلکه اکتسابی و آموختنی است. باید بدانیم هر فردی با نگرش صحیح می‌تواند سرنوشت خود را کنترل کند. در اغلب موارد امید و خوش‌بینی، انتظاری برای اوضاع بهتر است و نگرش مثبت می‌تواند موجب تقویت اقدام‌های هدف محور شود.
نقص در آموزه‌های نگرش روانی مثبت
باید بدانیم تکرار افکار مثبت به تنهایی نمی‌توانند منجر به موفقیت‌های موعود گردد. نگرش‌ها صرفاً موضوعی ذهنی نیستند. بسیاری از کتاب‌های روانشناختی سه مؤلفه برای نگرش تعریف می‌کنند: «مؤلفه‌ی شناختی، احساسی و رفتاری.»
نگرش، ترکیبی از عادات ذهنی، عاطفی و رفتاری است. نگرش عادت فرد و بازتابی از تفکرات، احساسات و واکنش‌های فرد نسبت به موضوعات است. فقط با گفتن اینکه شیوه‌ی تفکرتان را تغییر دهید، نمی‌توان نگرش را تغییر را داد، لیکن با تمرین شیوه‌های مختلف تفکر می‌توان نگرش را تغییر داد.
تغییر نگرش چالش‌انگیز است. به محض تغییر نگرش، علاوه بر تغییر احساسات و افعال فرد، باید نگرش‌های گروه مهم نیز، نسبت به فرد تغییر کند. ممکن است حتی در اثر تغییرات به وجود آمده فرد برخی از دوستی‌های مهم خود را از دست بدهد و دیگر توسط گروه پذیرفته نشود.
در ضمن باید یادمان باشد که هیچ کس، نمی‌تواند با سخن گفتن نگرش کسی را تغییر دهد. برای شکل‌گیری و توسعه‌ی نگرش مدت زمان زیادی لازم است و تغییر و یا حذف آن مستلزم تلاش شخصی آگاهانه و عملی می‌باشد. این موضوع برای تغییر عادات نیز صحیح است.
نگرش مرا تنها بگذارید
زمانی می‌توان نگرش‌های جدید را با نگرش‌های قدیمی جایگزین کرد که فرد تصمیم بگیرد تغییر کند و معتقد باشد که این تغییر ممکن خواهد بود و طرح تغییر را هم به طور کامل انجام دهد.
تابآوری آموخته شده: توجه به تمام شیوه‌های تفکر
تابآوری به عنوان یک محصول تعاملی باورها، نگرش‌ها، رویکردها، رفتارها و فیزیولوژی تعریف شده است که می‌تواند افراد را در سپری کردن بهتر دوران مصیبت و نیز بهبود سریع پس از مصیبت یاری نماید. امید و خوش‌بینی می‌توانند در ایجاد تابآوری سهیم باشند، زیرا آنها موضوعاتی آینده‌محور هستند.
مقابله یک فرایند تعاملی است و در افراد مختلف متفاوت است. طی این فرایند فرد یاد می‌گیرد به گونه‌ای مؤثر با چالش‌های فیزیکی، ذهنی و عاطفی تعامل نماید.
افراد دارای تابآوری بالا سرشار از ترکیب مؤلفه‌هایی چون امید، خوش‌بینی و نگرش مثبت هستند، آنان این توانایی را دارند که شرایط مطلوب را تصور کنند، به گونه‌ای که نیروی مقابله در آنان برانگیزاند و راهبری نماید. چنین افرادی در انتظار نتایج خوب هستند و به این نتایج نیاز دارند، در نتیجه اغلب به آن دست می‌یابند.
تفاوت در مرکز کنترل درونی و بیرونی می‌تواند بر امید، خوش‌بینی، مقابله، تفکر مثبت و تابآوری تأثیرگذار باشد. افراد دارای باورهای بیرونی بیشتر بر امید و تفکر خوش‌بینانه تکیه می‌کنند، در حالی‌که افراد با باورها و نگرش‌های درونی، مهارتهای مقابله‌ای و تابآوری بیشتری به نمایش خواهند گذاشت.
امروزه ترکیبی از امید، خوش‌بینی و نگرش مثبت محتمل است. این ترکیب به افراد اجازه می‌دهد تا شرایط را به دقت مد نظر قرار داده و در پی یافتن فرصت‌هایی برای انجام اقدامات مؤثر باشند.
افراد تاب‌آور می‌دانند وقایع آتی به طور کامل ازپیش تعیین شده نیستند. جهان تغییرپذیرتر از چیزی است که اغلب افراد فکر می‌کنند. برای همین افراد دارای امید، خوش‌بینی، تفکر مثبت و مهارتهای مقابله‌ای توانایی شگفت انگیزی برای بدست آوردن نتایج مطلوب دارند، در حالی‌که افراد دیگر در چنین شرایطی فکر می‌کنند هیچ راهی برای بقاء و غلبه بر مشکلات وجود ندارد.
افراد دارای کنترل بیرونی همیشه نیازمند کمک بیرونی هستند. ولی افراد خودانگیزش با جهت‌گیری‌های درونی، از اطلاعات خود در مورد چگونگی تاب‌آور بودن، می‌آموزند و یاد می‌گیرند.
نقطه‌ی شروع برای شکل گیری تابآوری سؤالاتی از این قبیل است: «آیا می‌توانم با این شرایط مقابله نمایم؟ چه چیزهایی در زندگی‌ام هنوز بر وفق مراد است؟» نکته‌ی شگفت‌آور در مورد ذهن این است که وقتی به او فرمان می‌دهید چیزی جستجو نماید، اغلب اوقات آن را می‌یابد.
تصویر عصر تابآوری
ما انسانها قادریم یاد بگیریم چگونه در تعامل با چالش‌های زندگی بهتر و بهتر شویم. سودمندترین یادگیری، از نوع خودانگیزشی است، این نوع یادگیری از مواجهه مستقیم با چالش‌های زندگی حاصل می‌شود در سراسر زندگی فرد جاری می‌گردد.
اما باید متوجه باشیم که در زندگی استفاده از شیوه‌های افراطی می‌تواند ویرانگر و مخرب باشد. برخی افراد در کسب و کار خود، گاهی چنان تحت تأثیر تفکرات مثبت قرار می‌گیرند که نمی‌توانند حتی در زمان نیاز آن را متوقف ساخته و رها کنند. پس لازم است همزمان توانایی تفکر به شیوه‌ی منفی را هم داشته باشیم که در بخش بعدی تابآوری بیان می‌شود.
فعالیت‌های توسعه‌ی تابآوری
- تفاوت بین افراد خوش‌بین و بدبین را مورد ملاحظه قرار دهید و بنگرید چه تفاوتی در باور آنان جهت مقابله با مشکلات وجود دارد.
- فرصتی بیابید تا با دیگران در مورد تفاوت میان امید، خوش‌بینی و انتظارات مثبت بحث کنید. بحث نمایید چگونه هر کدام از این موارد می‌توانند سهمی در تابآوری داشته باشند.
- خوش‌بینی و انتظارات مثبت چقدر برای شما مهم است؟ در زمان رو به رو شدن با مصیبت‌ها آیا ضمیرتان با شما خوش‌بینانه سخن می‌گوید؟ آیا تاکنون در زمان‌های دشوار انتظارات مثبت به یاری شما شتافته است؟
منبع: کتاب مزایای تابآوری نشر پژوهش روزگار
یادگیری توانایی و مهارتهای موجود در افراد بسیار تاب‌آور: بخش اول سطح چهارم تابآوری
بدون دیدگاه