پنجاه و نهم: توهم تصویری داشتن و تفکر تصویری هم خلاقیت زاست امتحان کنید.
اگر سر و کارت با معاینهی وضعیت روان Mental Status Examination باشد، Synesthesia Hallucination یا توهم ترکیبی را میشناسی. یعنی این که یک محرکی که در یک دامنهای واقعاً وجود دارد، در دامنهی دیگر باعث توهم میشود. برای توهم هم کلی مثال از کارتونهای تام و جری داری. گربه بوی غذا را که استشمام میکند در همان هنگام، مرغ را هم میبیند که بدون بال زدن طرفش پرواز میکند. یا صدای گوش نواز موسیقی که به گوشش میخورد، نتهای موسیقی را هم که واقعا وجود ندارند میبیند.
در کارگاه مهارتهای زندگی هم از تکنیکِ توهمِ خلاق باگفتن این که با خطاهای عمدی مسائل را جور دیگر دیدن است نام بردم بدون این که به چرا و چگونگیاش فکر کنم.
توهم ترکیبی یا سینستزیا در استراتژیِ “به صُوَرِ اولیه تفکر برگردید”، پدیدهی حسآمیزی نام گرفته و حکایت از لحظاتی دارد که تحریک یکی از حواس منجر به برانگیخته شدنِ حس یا حواس دیگر میشود. این پدیده در میان هنرمندان و متفکران برجسته رایج است. این توهم ریشه در کارکرد مغزمان دارد.
مغزمان سه نوع تفکرِ تصویری، فضایی و مکانیکی بلد بوده، یعنی ما توان فکر کردن در سطوح مختلف را دارا بودیم و مغزِ ما میتوانست صُوَرِ مختلفِ فکر را با حواس پنجگانه ترکیب کند. اما تا “زبان و حرف زدن” به بازار آمد بقیهی کارکردها آرام آرام از صحنه خارج شدند.
به تدریج انعطافپذیری اولیهمان را از دست دادیم، و تا حد زیادی برای تفکر، به کلمات وابسته شدیم. با گذشت زمان، ارتباطمان را با حواس بینایی، بویایی و لامسه از دست دادیم. زبان به اندازهی کافی شخصی نیست وبر اساس اصولی مشترک و مورد موافقتِ همه تدوین شده است. یک سیستم ثابت و ایستایی که برای سهولتِ برقراری ارتباط و انتقالِ پیام ابداع شده، اما وقتی صحبت از پیچیدگیها و تفاوتهای افراد میشود، زبان واقعا کم میآورد.
با استفاده از نمودارهای ترسیمی و مدلها، رؤیا و خیالپردازی و زنده کردن سایر حسهایمان با تقویت بویایی، چشایی و لامسه و سایر روشهای خلاقانهی مخصوص خودمان به صُوَرِ اولیه تفکر برگردیم.
مطالب مرتبط:
پنجاه نکتهی اول از کتاب چیرگی
تغییر چشم اندازِ ذهنی و هیجانی راهی دیگر برای فعالسازی خلاقیت
بدون دیدگاه