سیمای شفا در سوره‌ی شعرا

بسم الله الرحمن الرحیم

ردیف 5: صحبت از شئون ربوبیت از جمله خلقت، هدایت، طعام دادن، سیراب ساختن و شفا دادن

وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْرَاهِيمَ ﴿۶۹﴾ و بر آنان گزارش ابراهيم را بخوان (۶۹)

إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ ﴿۷۰﴾ آنگاه كه به پدر خود و قومش گفت چه مى ‏پرستيد (۷۰)

قَالُوا نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ ﴿۷۱﴾ گفتند بتانى را مى ‏پرستيم و همواره ملازم آنهاييم (۷۱)

قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ ﴿۷۲﴾ گفت آيا وقتى دعا مى ‏كنيد از شما مى ‏شنوند (۷۲)

أَوْ يَنْفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ ﴿۷۳﴾  يا به شما سود يا زيان مى ‏رسانند (۷۳)

قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَلِكَ يَفْعَلُونَ ﴿۷۴﴾  گفتند نه بلكه پدران خود را يافتيم كه چنين میکردند (۷۴)

قَالَ أَفَرَأَيْتُمْ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ ﴿۷۵﴾ گفت آيا در آنچه مى ‏پرستيده‏ ايد تامل كرده‏ ايد (۷۵)

أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ ﴿۷۶﴾ شما و پدران پيشين شما (۷۶)

فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِي إِلَّا رَبَّ الْعَالَمِينَ ﴿۷۷﴾ قطعا همه آنها جز پروردگار جهانيان دشمن منند (۷۷)

الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ ﴿۷۸﴾ آن كس كه مرا آفريده و همو راهنماييم مى ‏كند (۷۸)

وَالَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَيَسْقِينِ ﴿۷۹﴾ و آن كس كه او به من خوراك مى‏ دهد و سيرابم مى‏ گرداند (۷۹)

وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ ﴿۸۰﴾ و چون بيمار شوم او مرا درمان مى ‏بخشد (۸۰)

وَالَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ ﴿۸۱﴾ و آن كس كه مرا مى‏ ميراند و سپس زنده‏ ام مى‏ گرداند (۸۱)

وَالَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ ﴿۸۲﴾ و آن كس كه اميد دارم روز پاداش گناهم را بر من ببخشايد (۸۲)

رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ ﴿۸۳﴾ پروردگارا به من دانش عطا كن و مرا به صالحان ملحق فرماى (۸۳)

وَاجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ ﴿۸۴﴾ و براى من در [ميان] آيندگان آوازه نيكو گذار (۸۴)

وَاجْعَلْنِي مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ ﴿۸۵﴾ و مرا از وارثان بهشت پر نعمت گردان (۸۵)

وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ ﴿۸۶﴾ و بر پدرم ببخشاى كه او از گمراهان بود (۸۶)

وَلَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ ﴿۸۷﴾ و روزى كه [مردم] برانگيخته مى ‏شوند رسوايم مكن (۸۷)

يَوْمَ لَا يَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ ﴿۸۸﴾ روزى كه هيچ مال و فرزندى سود نمى‏ دهد (۸۸)

إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ ﴿۸۹﴾ مگر كسى كه دلى پاك به سوى خدا بياورد (۸۹)

وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ ﴿۹۰﴾ و [آن روز] بهشت براى پرهيزگاران نزديك مى‏ گردد (۹۰)

وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ ﴿۹۱﴾ و جهنم براى گمراهان نمودار مى ‏شود (۹۱)

وَقِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ ﴿۹۲﴾ و به آنان گفته مى ‏شود آنچه جز خدا مى ‏پرستيديد كجايند (۹۲)

مِنْ دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنْصُرُونَكُمْ أَوْ يَنْتَصِرُونَ ﴿۹۳﴾ آيا ياريتان مى كنند يا خود را يارى مى‏ دهند (۹۳)

فَكُبْكِبُوا فِيهَا هُمْ وَالْغَاوُونَ ﴿۹۴﴾ پس آنها و همه گمراهان در آن [آتش] افكنده مى ‏شوند (۹۴)

وَجُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ ﴿۹۵﴾ و [نيز] همه سپاهيان ابليس (۹۵)

قَالُوا وَهُمْ فِيهَا يَخْتَصِمُونَ ﴿۹۶﴾ آنها در آنجا با يكديگر ستيزه مى كنند [و] مى‏ گويند (۹۶)

تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ﴿۹۷﴾ سوگند به خدا كه ما در گمراهى آشكارى بوديم (۹۷)

إِذْ نُسَوِّيكُمْ بِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۹۸﴾ آنگاه كه شما را با پروردگار جهانيان برابر میکرديم (۹۸)

وَمَا أَضَلَّنَا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ ﴿۹۹﴾ و جز تباهكاران ما را گمراه نكردند (۹۹)

فَمَا لَنَا مِنْ شَافِعِينَ ﴿۱۰۰﴾ در نتيجه شفاعتگرانى نداريم (۱۰۰)

وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٍ ﴿۱۰۱﴾ و نه دوستى نزديك (۱۰۱)

فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۰۲﴾ و اى كاش كه بازگشتى براى ما بود و از مؤمنان مى ‏شديم (۱۰۲)

إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۰۳﴾ حقا در اين [سرگذشت درس] عبرتى است و[لى] بيشترشان مؤمن نبودند (۱۰۳)

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۱۰۴﴾ و در حقيقت پروردگار تو همان شكست‏ ناپذير مهربان است (۱۰۴)

آیات با ترجمه‌ی فولادوند از سایت پارس قرآن

نکته‌ها و پیام‌های آیه‌ی 80 سوره‌ی شعرا در تفسیر نور آقای قرائتی

نکته ها:

*جز خدایی که ربّ العالمین است،همه ی معبودها دشمن ما می شوند،زیرا بت ها در قیامت به سخن در آمده،علیه بت پرستان شکایت خواهند کرد.چنانکه قرآن می فرماید: «کَلاّ سَیَکْفُرُونَ بِعِبادَتِهِمْ وَ یَکُونُونَ عَلَیْهِمْ ضِدًّا[4]روز قیامت بت ها از بت پرستان تنفّر میجویند و با آنان ضدّیت دارند و بدین وسیله عداوت آنها روشن می شود[5]

*خطای انبیا،ترک اولی است،و گرنه خداوند حضرت ابراهیم را با صفاتی مثل برگزیده ستایش نموده است. «إِنّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَهٍ ذِکْرَی الدّارِ»[6]

پیام ها:

1- معبودهای خیالی و دروغین،دشمنان اندیشه،سعادت وتکامل بشریّت هستند.عَدُوٌّ لِی …

2- در شیوه ی تبلیغ،گاهی لازم است خود را به جای دیگران قرار دهیم. «عَدُوٌّ لِی» و نفرمود: «عَدُوٍّ لَکُمْ»

3- آفرینش انسان از بزرگ ترین الطاف الهی است. «الَّذِی خَلَقَنِی»

4-کسی حقّ هدایت دارد که آفریده باشد. «خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ» زیرا تدبیر و هدایت از آفرینش جدا نیست.

5- آفریدن و هدایت کردن،نشانه ی آن است که او ما را دوست دارد،نه بت ها.«عَدُوٌّ لِی إِلاّ رَبَّ الْعالَمِینَ اَلَّذِی خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ»

6- هدایت،از شئون ربوبیّت است. «رَبَّ الْعالَمِینَ – فَهُوَ یَهْدِینِ»

7-نعمت هدایت(بعد از خلقت)،بزرگ ترین نعمت هاست. «خَلَقَنِی فَهُوَ یَهْدِینِ»

8- آفریدن یک بار است،ولی هدایت در هر لحظه و همیشه است.( «خَلَقَنِی» به صورت ماضی و «یَهْدِینِ» به صورت مضارع و استمرار آمده است)

9- سیر شدن و سیراب شدن انسان،کار خداست.آب و نان وسیله است. «یُطْعِمُنِی وَ یَسْقِینِ»

10- توجّه به نعمت های معنوی،بر توجّه به نعمت های مادّی مقدّم است.ابتدا فرمود: فَهُوَ یَهْدِینِ …،آنگاه فرمود: یُطْعِمُنِی وَ یَسْقِینِ …

11- در پیدایش بیماری،خود ما مقصّریم. «مَرِضْتُ» و نفرمود:«أمرضنی»

12- شفا از خداست.دارو وسیله است وتأثیر آن نیز به اراده اوست. «فَهُوَ یَشْفِینِ»

13- شفای روح و شفای جسم در کنار هم لازم است. «فَهُوَ یَهْدِینِ – فَهُوَ یَشْفِینِ»

14- در سخن و خطابه،آهنگین بودن کلمات یک ارزش است. «یَهْدِینِ – یَسْقِینِ – یَشْفِینِ – یُحْیِینِ»

15- در جهان بینی الهی،مرگ پایان کار نیست،یکی از مراحل زندگی است. «یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ»

16- همه کاره ی هستی خداست.(توحید افعالی) «یَهْدِینِ – یَسْقِینِ – یَشْفِینِ – یُحْیِینِ»

17- هر کجا زمینه شرک وجود دارد،شرک زدایی لازم است.(در نعمت هدایت، اطعام و شفا،سه بار کلمه ی«هو»به کار رفته است،ولی در خلقت و مرگ و حیات،این کلمه به کار نرفته،شاید به این خاطر که خلقت و مرگ را همه به خدا نسبت می دهند و جای شرک نیست،ولی ارشاد و اطعام و شفا به مردم، دارو،پزشک و غذا نسبت داده می شود.لذا قرآن برای زنده نگاه داشتن روحیّه توحید،کلمه ی«هو»را بکار برد،یعنی همه ی کارها بدست اوست).

18- یکی از فلسفه های عبادت  تشکر از خداوند است (ابراهیم به عموو قوم خود فرمود: «ما تَعْبُدُونَ» چه چیزی را می پرستید؟ گفتند:بت.حضرت ابراهیم در این آیات،فلسفه ی عبادت خدا را بیان می کند). «خَلَقَنِی – یَهْدِینِ – یُطْعِمُنِی – یَسْقِینِ – یَشْفِینِ – یُمِیتُنِی ثُمَّ یُحْیِینِ»

19- هیچ کس از الطاف الهی بی نیاز نیست. أَطْمَعُ أَنْ یَغْفِرَ …در جایی که حضرت ابراهیم خلیل اللّه خود را نیازمند مغفرت الهی بداند،تکلیف ما روشن است.

20- عفو الهی،فضل اوست نه استحقاق ما. «أَطْمَعُ» آری،به اعمال خود تکیه نکنیم،زیرا ابراهیم نیز به عفو الهی چشم دوخته،نه پاداش کار خود.

21- امید و رجا،یک ارزش است. «أَطْمَعُ»

22- ربوبیّت خداوند سبب دلبستگی به عفو و مغفرت اوست. رَبَّ الْعالَمِینَ … أَطْمَعُ أَنْ یَغْفِرَ لِی

23- طلب مغفرت،شیوه ی انبیاست. «یَغْفِرَ لِی»

24- اگر لطف خاصّ او نباشد،انسان در هر مرحله ای باشد جایزالخطا است. «خَطِیئَتِی»

25- جلوه ی مبدء و معاد در کلام انبیا آشکار است. خَلَقَنِی … یَوْمَ الدِّینِ

26- نیازهای مادّی و معنوی انسان از آغاز تا پایان زندگی،به دست خداوند است. خَلَقَنِی … یَوْمَ الدِّینِ

تفسیر نور آیات 79 تا 82 سوره‌ی شعرا

مطلب مرتبط:

سیمای شفا در سوره‌ی اسراء