از ماجراهای آقای قصار شکاف؛ این قسمت: خود را خفیف و خوار نکن.
دوستان سلام. من قصار شکاف هستم و امروز یک حکمت دیگر از امام علی علیه‌السلام را با هم مرور می‌کنیم.
متن و ترجمه‌ی حکمت:
وَ قَالَ (علیه السلام): أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ، وَ رَضِيَ بِالذُّلِّ مَنْ كَشَفَ عَنْ ضُرِّهِ، وَ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَيْهَا لِسَانَه.
و فرمود (ع): آنكه طمع را شعار خود سازد، خود را خوار ساخته و هر كه پريشانحالى خويش با ديگران در ميان نهد، تن به ذلت داده است و كسى كه زبانش بر او فرمان راند، بى ارج شود.
قبل از پرداختن به موضوع این حکمت که در مورد حفظ عزت و احترام به نفس هست، اول به ترجمه‌ی سه لغت توجه کنیم:
أزْرى بِنَفْسِهِ: خويش را كوچك كرد.
اسْتَشعَرَ: لباس زيرين قرار داد. چه کلمه‌ی جالبی را امام علیه‌السلام برای خصلت خو گرفته شده‌ی طمع به کار برده.
أمَّرَ لِسَانَهُ: زبانش را فرمانروا كرد.
عزت نفس و احترام به خود، خیلی مورد توجه روانشناسی است. به طوری‌که در سلسله مراتب نیازهای مازلو، نیاز سطح چهارم انسان احترام به نفس و عزت نفس است.
امام علی علیه‌السلام در این حکمت ما را از انجام سه کاری که ممکن است عزت و ارزش نفسمان را خدشه‌دار کند برحذر می‌دارد:
- طمع ورزی
در فرهنگ فارسی عمید طمع زیاده‌خواهی، حرص و آز تعریف شده است. به عبارتی تمایل نفس به چیزى از روى آرزوى شدید و آزمندى است. ریشه‌ی اختلاس‌هایی که در جوامع امروزه می‌شنویم به همین اخلاق برمی‌گردد. یعنی دامنه‌ی این صفت می‌تواند محدوده‌ی وسیعی را از طمع‌های خانوادگی و دوستانه تا طمع‌های اجتماعی را شامل شود. همچنین طمع هم موضوعادت مادی و هم موضوعات معنوی را دربرمی‌گیرد.
- در میان نهادن پریشان‌حالی خود با دیگران
یعنی سفره‌ی دل را نباید پیش هر کس و ناکسی گشود. درست است که تحمل انسان اندازه دارد و وقتی از اندازه خارج می‌شود انسان احساس بیچارگی می‌کند. یکی از راه‌ها درد دل کردن برای تخلیه است. ولی این دردِ دل باید هدفمند و با افراد ایمن صورت گیرد تا مورد تحقیر و سوء استفاده نباشیم. اگر فرد ایمنی را برای صحبت پیدا نکردیم می‌توانیم بنویسیم و در آخر نوشته‌هایمان را پاره کنیم و دور بیندازیم.
- عدم کنترل زبان
این که فکر نکرده و هیجانی سخن بگوییم روی رفتارهای ما با دیگران و ارتباطات اجتماعی ما تاثیر می‌گذارد. انسان موجودی اجتماعی است و برای زندگی به ارتباط با دیگران نیاز دارد. بدون توجه سخن گفتن می‌تواند ارتباطات انسان را خدشه‌دار کرده و بر او آسیب وارد کند.
مطلب مرتبط:
بدون دیدگاه